این پژوهش با هدف بررسی مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی، به روش کیفی از نوع پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی، انجام گرفت. حوزه پژوهش شامل کتاب ها، مجلات و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری نیز به علت کثرت منابع در این حوزه از مکتوبات چاپی و دیجیتالی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات از نمونه فیش هایی که به وسیله پژوهشگر طراحی شده بود استفاده گردید. روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش به شیوه تحلیل مفهوم، تفسیر مفهوم و استنتاج نظری بود. یافته های پژوهش بیانگر این بود که دو ریشه و مبنای فلسفی عمده تعلیم و تربیت چندفرهنگی عبارتند از: پست مدرنیسم و نظریه انتقادی. بر اساس نتایج تحقیق مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی عبارت بود از: اعتقاد به نسبیت گرایی، رد هرگونه حقیقت ثابت (مطلق) و در مقابل اعتقاد به حقایق محلی مبتنی بر مشاهدات عمومی مردم یا قراردادهای روش شناختی و پژوهشی عالمان و دانشمندان، رد دانش عینی یا عینیت گرایی و به جای آن قبولی نظریه ذهنیت متقابل؛ نفی قطعیت ها و جزم اندیشی های پوزیتیویستی در حوزه روش شناسی متدولوژی علمی؛ نفی مرزبندی های تصنعی میان رشته های دانش بشری و به جای آن طرفداری از رویکرد میان رشته ای در علوم.

نزد ابن سینا، نفس انسانی به مثابة آینه، همواره مدرک ادراکاتی است که به نحو عرضی بر آن عارض می شود و به عبارت دیگر ادراکات، کیفیات عارض بر نفس هستند. محور ادراکات «تمثّل» است و نفس نیز دو ساحت ادراکی دارد، ساحت تجردی عقلانی که بازنمایندة کلیات، طبیعت و ذوات اشیا است و ساحت مادیِ حسی و خیالی که بازنمایندة جزئیات و عوارض اشیاء اکنون و گذشته است. ابن سینا، کیفیت هستی مندی ادراکات مختلف حسی، خیالی و عقلی در نفس را با نظریة ارتسام صور و تقشیر تبیین می کند؛ برای تبیین شکل گیری این الگوی معرفتی می توان چنین تصورکرد که فیلسوف حالات پدیداری ادراک را درون نگرانه در خود تصویر، و شاخصه های آن را احصا می کند، سپس با عرضه کردن آن به مبانی هستی شناختی اش نظریۀ معرفت را بیان می کند. ابن سینا مؤلفه هایی همچون ذهنیت دربرابر عینیت در مسئلة وجود ذهنی، عرض بودن علم و تأثیر کلی یا جزئی بودن ادراک را در نگاه پدیداری به ادراک تبیین می کند و به عرضۀ آن بر مبانی وجودشناسانه ای همچون تفکیک هستی به جوهر و عرض می پردازد و تفسیری معرفتی از عالم براساس همین اصل به همراه نگاه سه گانه به علیت ارائه می دهد و به الگوی خود در معرفت شناسی می رسد. نظام معرفتی سینوی مبتنی بر همین شاخصه ها و مبانی، به حصول نوعی ذات گرایی در تمام تبیین های معرفت شناسانه و پذیرش وحدت سنخی میان مدرِک و مدرَک می رسد.

این پژوهش با هدف نقد مبانی معرفت شناسی نئولیبرالیسم در آموزش، از منظر علامه مصباح یزدی صورت گرفت. نوع این پژوهش کیفی و برای دستیابی به هدف پژوهش از دو روش پژوهش تحلیل اسنادی و پژوهش استنتاج عملی فرانکنا و نیز نقادی بهره گرفته شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی آثار و نوشته ها و روایت های تاریخی مرتبط با موضوع نئولیبرالیسم در حوزۀ آموزش و معرفت شناسی تعلیم و تربیت اسلامی بوده است. براساس یافته های پژوهش، ذهنیت حکومت نئولیبرالیسم سعی بر آن دارد که افرادی پرورش یابند که خودمحوری، ویژگی اساسی آن است. در این سوژه در ظاهر، آزاد و مختارند تا زمان و منابع خود را برای تحقق هرچه بهینه تر سرمایه انسانی در وجود خودشان مدیریت کنند و اعضای حوزۀ آموزش وارد فضای رقابتی و مبهم می شوند و امنیت شغلی آنها در گرو تطابق با معیارهای مستمر و استانداردهاست. ولی از منظر تعلیم و تربیت اسلامی، اساسی ترین جایگاه علم، آماده ساختن نیروی انسانی کارآمد، شایسته و دارای مهارت به منظور پاسخ گویی به نیازهای جامعه در زمینه های مختلف است.

تربیت سیاسی در جامعه دینی ایران، همواره مستلزم توجه کیفی به مبانی قرآنی بوده است، اما در فضای دینی معاصر، به ابعاد وابستگی برنامه درسی تربیت سیاسی به معرفت شناسی دین مدارانه توجه جدی نشده است (مساله)، و نیز، این موضوع، در عرصه علمی، مورد بررسی موشکافانه قرار نگرفته است، از این رو و در این راستا، با پرسش «مبانی قرآنی معرفت شناسی برنامه درسی تربیت سیاسی کدام است؟ (سوال) مواجه ایم. گمانه مقاله آن است که: وجود ظرفیت و اختصاص معرفت شناسی قرآن کریم به حوزه تربیت سیاسی انسان، در صورت شناخت و شیوه کارآمد تحصیل آن می تواند به برنامه ریزان درسی کمک کند تا مسیر تصمیمات خود را برای تربیت سیاسی بر مبانی و شناخت حقیقی استوار نمایند (فرضیه). از این رو مقاله پیش رو، به قصد» تبیین مبانی معرفت شناسی برنامه درسی برای تربیت سیاسی «(هدف) به شیوه کیفی (تحلیلی و استنتاجی) مبتنی بر قرآن پژوهی (روش) تدوین یافت. در فرآیند پاسخ گویی به مساله یاد شده، با اتکا به آموزه های قرآنی، نتایج شامل: استخراج ابعاد مضامین، مولفه ها و شاخص های مبانی معرفت شناسی، آثار و دلالت های راهبردی آن برای کیفیت بخشی به تصمیمات برنامه ریزان و کارشناسان برای تربیت سیاسی ارایه گردید (یافته).

این مقاله برای بررسی نظریه معرفت شناسی تکاملی پوپر و امکان کاربرد آن در تعلیم و تربیت می پردازد.بر اساس نظر پوپر، دانش آدمی از انتظارات یا فرضیه های او آغاز می شود، نه مشاهده یا تجربه حسی محض. این نظریه نقطه مقابل دیدگاه رایج قرار دارد که آغاز دانش را مشاهده و تجربه حسی می داند.به نظر پوپر، ما از طریق فرایند کوشش و حذف خطا می آموزیم. یعنی این که، یادگیری ما از دانش ذاتی و درونی ما آغاز می شود نه از خارج. از این رو، همه دانش ما درباره جهان احتمالی است. به نظر می رسد که این تلقی از معرفت آموزی حداقل در سه حوزه اصلاحات آموزشی، روش های تدریس و تهیه محتوای درسی در آموزش و پروزش رسمی قابل استفاده است. این تحقیق، از حیث ماهیت در زمره تحقیقات نظری و فلسفی قرار دارد و روش پژوهش نیز قیاسی و استنتاجی است. برای این منظور، منابع دست اول و دوم (جامعه آماری در دسترس) مربوط به آرا پوپر مورد مطالعه قرار گرفت. بخش پایانی مقاله نیز به بررسی انتقادی کاربرد دیدگاه معرفت شناختی پوپر در حوزه تعلیم و تربیت می پردازد.

اگر هنر را بازتابی از فرهنگ و بیانی از مجموعه ذهنیت ها و اندیشه های بشری بدانیم، وجهی از آن تابع زمان و مکان است، و وجه دیگر آن فرازمانی و فرامکانی است. به عبارت دیگر هنر در ذات خود یک زبان جهانی است و اگر باور داشته باشیم که هنر زاده عملی خلاقه است، زبان جهانی هنر وابسته به نفس خلاقیت است که به عبارتی تکرار و تناظر یک عمل خدایی است. بنابراین انسان در هر خلاقیت هنری، مرتبه ای از مراتب آفرینش را تجربه می کند. از این رو هنر که در غایت خود کاری خدایی است از یک بعد معنایی و یک وجه قدسی برخوردار است.شناخت هنرها در فرهنگ های کهن و سنتی وابسته به دریافت رمز خلاقیت در آن هاست. این رمز در هنرهای سنتی، مانایی و تکرار است. معانی و بنیان های ثابت و همیشگی، در پس صورت ظاهر هر آنچه تلقی هنر از آن می شود، به مثابه روح و عامل وجودی و حیاتی اثر است.ما در شناخت هنر سنتی ژاپن گامی فراتر از دیدگاه های رایج وصفی "تاریخ هنر نگاری" یا حتی تحلیل های مرسوم مبتنی بر نظریه های تاریخ اجتماعی هنر بر می داریم. زیرا شناخت هنر سنتی، فقط به کمک مرتبط شدن با بینش ترکیبی حاکم بر جوامع سنتی امکان پذیر است. شناختی که در عرصه یک تحقیق "انسان شناختی" بیش و پیش از هر چیز مرتبط با باورهای "هستی شناختی" و مبانی "معرفت شناختی" جوامع کهن است.در هنرهای سنتی بحث معنا و معنویت محور شناخت آثار و این شناخت نیازمند روشی کیفی، ساختارگرا و کل نگر، متکی بر تاویل (هرمنوتیک) اساطیر و باورهای جوامع است. ورود به مبحث باورها مستلزم آشنایی با زمینه های معرفت شناختی هر جامعه است و ما را در عرصه ای ژرفتر قرار می دهد، عرصه امر قدسی که جز با بینشی درون نگر و از دریچه دل! دریافتنی نیست. هنر ژاپنی (قدیم و جدید) را باید در عرصه امر قدسی تاویل کرد.تحقیق در عرصه فرهنگ و هنر ژاپن معطوف به عوامل اعتقادی است و از میان مکاتب مختلف، مکتب ذن بیش از همه در این عرصه نقش داشته است.

هدف اصلی این مقاله استخراج و تبیین دیدگاهها و نظریات حافظ در مورد علم، دانش، عقل، مدرسه و موارد و موضوعات مربوط به آنها می باشد. سؤال اساسی که این تحقیق درصدد پاسخگویی به آن است این است که: آیا حافظ واژه ها و موضوعات ذکرشده رادر چه معانیی به کار برده و اصولاً آیا به آنها به دید منفی و یا مثبت نگریسته است؟ روش به کار گرفته شده برای وصول به هدف فوق و پاسخگویی به سؤال تحقیق، به صورت تحلیلی بوده است. بدین صورت که بعد از بررسی دیوان حافظ ابیاتی که به نحوی ناظر به موارد فوق بوده اند استخراج شده و در کنار همدیگر قرار داده شده اند و با نگاهی جامع و کلی به آنها و تفسیر و تحلیل هر مورد، تلاش شده که نظر خاص حافظ در زمینه موارد ذکر شده کشف و بررسی گردد. نگاهی به نتایج تحقیق مبین آن است که حافظ واژه های فوق رادر حالات و معانی مختلفی به کار برده است، در یک دیدگاه اگر عالم و دانشمند علم و دانش خود را درطریق وصول به هدفی غیر از تعالی و کمال که در پرتو عبودیت خداوند میسر و امکان پذیر است به کار گیرد و جان و قلب خویش راپاک و مطهر نسازد. در این صورت علم و عقلش جز در مسیر هوای نفس و وجهه دوستی و دنیاپرستی عمل نخواهد کرد و مدرسه آنان جز مکانی برای بازی با الفاظ و قیل و قال های بی فایده و استدلالهای سست و سطحی نخواهد بود. این چنین عملی اسباب و وسیله تفاخر و تظاهربوده و منشأ بروز هیچ رفتار پسندیده ای نخواهد بود و معلم و متعلم را جز خسران و ندامت نخواهد افزود. اما اگر آینه قلب و روح طالب علم از زنگار گناه پاک گردد و روح تفکر و حقیقت جویی بر او حاکم شود و علم و دانش خود را عجین با عشق خدا سازد، در این صورت مجموعه هستی و کاینات، بالاترین منبع شناخت و آگاهی وی خواهند بود و جمیع اجزای عالم وجود به او درس حقیقت و عرفان خواهند داد و هرگز کلاس درسش به زمان و مکانی خاص محدود و مقید نخواهد شد. این چنین عملی سبب دریافت حقایق امور عالم آن گونه که هستند و انجام کارهای خوب آن طور که شایسته است می شود.

مساله شناخت، یکی از مهم ترین مسایل فلسفه جدید است و حتی سرلوحه مباحث دیگر را تشکیل می دهد. در این مبحث معمولا مسایلی چون مبنا و منبع شناخت، ابزار و روش شناخت، متعلق و قلمرو شناخت، معیار اعتبار شناخت و هدف و غایت شناخت بررسی می شوند. در این مقاله، برآنیم با در نظر گرفتن این مولفه ها به بررسی مبانی معرفت شناسی مدرن بپردازیم و توانایی فلسفه جدید را، با ارایه چارچوبی مناسب و کامل برای شناسایی، مورد پرسش قرار دهیم.